- O galego é unha lingua románica, procedente do latín(substrato+latín+superestrato).
- Os primeiros textos escritos en galego-portugués datan de finais do século XII.
Características:
· Lingua falada por todas as clases sociais ( reis, nobres,
pobo).
· Literatura: época de esplendor, lingua lírica da península, cantigas de amor, amigo e escarnio.
· Situación da lingua plenamente normalizada a todos os niveis.
· Literatura: época de esplendor, lingua lírica da península, cantigas de amor, amigo e escarnio.
· Situación da lingua plenamente normalizada a todos os niveis.
2ª etapa: Séculos Escuros (XVI-XVII-XVIII)
Características:
· Situación política: Galicia pasa a depender da coroa de
Castela e a nobreza galega é substituída por outra foránea (loitas dinásticas).
· Desaparición case
total das mostras literarias.
· Inicio da concepción do galego como lingua asociada á
incultura e ao atraso (clases dirixentes castelán-falantes). Introdución do
castelán en Galicia.
· O galego
mantense como a lingua oral da gran maioría da poboación. Non desaparece como
lingua falada, si como lingua escrita (literatura, documentos notariais…).
· O século XVIII amosa un cambio na situación: primeiras voces
en defensa da lingua (Ilustrados).
· Padre Sarmiento:
análise das causas da introdución do castelán en Galicia e reivindicación da
necesidade do ensino en galego.
3ª etapa: Rexurdimento (Século
XIX)
Características:
1.
1ª parte do século: (Prerexurdimento) 1800-1863
· Preocupación pola complicada situación da lingua e a cultura galegas (intelectuais).
· Inicios da recuperación literaria (Obras poéticas dos
Precursores).
· Principais
representantes dos Precursores: Xoán Manuel Pintos: A gaita gallega; Francisco Añón: “A Galicia”.
· Aparición de movementos ideolóxicos como o Provincialismo ou
o Rexionalismo (defensa da propia identidade).
2. 2ª parte do século: (Rexurdimento
pleno) 1863-1900
· Publicación en 1863
de Cantares Gallegos de Rosalía de
Castro.
· Outros autores
relevantes: Eduardo Pondal (Queixumes dos
pinos), Curros Enríquez (Aires da
miña terra).
· Aparición de xornais en galego.
· Inicios de concienciación social ao mesmo tempo que se
producen avances na introdución do
castelán entre as clases populares como lingua de prestixio.
4ª etapa: Séculos XX e XXI.
Podemos
distinguir varios períodos dentro desta etapa:
1 Primeiro terzo do século: 1900-1936. Intensa actividade cultural e
literaria.
·
. O agrarismo (Ramón
Cabanillas)
· As Irmandades da
Fala
·
O Seminario de
Estudos Galegos
· O Grupo Nós.
Castelao
·
As vangardas
2 A Guerra Civil
e a ditadura: 1936-1975. Forte represión
lingüística e ideolóxica.
2.1 1936-1950. Contraste entre o silencio
literario e cultural en Galicia e a
intensa actividade desenvolvida no exilio (Luís Seoane e Lorenzo Varela).
2.2 1950-1975. Creación da editorial Galaxia
e inicios de recuperación coa publicación de obras literarias tanto en poesía (Longa noite de pedra de Celso Emilio Ferreiro) como en prosa.
3 A democracia:
dende 1975 ata a actualidade.
· Recoñecemento legal da lingua galega
· Presenza no ensino e na administración
· Aumento da castelanización (ruptura da transmisión interxeracional)
· Importancia e variedade da literatura (aparición de novos subxéneros)
