PERO DA PONTE
Cantiga pertencente á lírica galego-portuguesa medieval da
autoría de Pero da Ponte. Encadrable pola súa temática (amorosa) e pola
voz lírica (masculina ) dentro do xénero
das cantigas de amor. É unha cantiga
monologada, xa que non está dirixida a ningún destinatario en concreto
(auditorio indeterminado). Destaca especialmente a ausencia da característica
marca de xénero: a palabra senhor.
Dende o punto de vista
formal a cantiga está composta por catro estrofas que constan de cinco versos de corpo de estrofa e un refrán de dous. O esquema métrico é ababc RR, con rima consonante e
versos octosílabos. O refrán
presenta unha variación no primeiro dos versos, sendo iguais o das estrofas primeira e terceira e o da segunda e cuarta. Todo
o poema presenta o artificio do mozdobre de maneira constante: desamar- desamou, buscar- buscou, dar- deu…
O tema pódese
concretar no seguinte enunciado: as consecuencias do desamor e o desexo de
vinganza. Destaca a presenza da chamada coita amorosa (e por esto lazero eu), é dicir a mágoa e a pena provocadas por un
amor non correspondido. Asemade aparece a reserva da dama (a quen me sempre desamou), a actitude de desdén e indiferenza coa
que a muller trata ao seu pretendente.
Curiosamente non está presente no
texto a loanza da dama e hai unha
estraña interpretación do amor do poeta por ela. Para o falante lírico parece coma se o feito de estar namorado de tal dama fose
unha maldición que este quixese exorcizar. Ademais, semella como se a única
satisfacción posíbel ante a desgraza de ter caído nas redes do seu amor fose a
vinganza.
O trobador manifesta un estado de desesperación total ante a
imposibilidade de lograr a correspondencia do seu amor. En contra do tópico de
suplicar á dama que teña compaixón del, o namorado opta por centrar as súas
iras na senhor e tentar infrinxirlle tanto dano como ela lle está a infrinxir a
el. Ela preséntase como inflexible e totalmente indiferente ao sufrimento do
coitado namorado.
A cantiga está construída baseándose no recurso da antítese.
Isto reflíctese no procedemento xa sinalado do mozdobre. O nó esencial da
composición está na diferenza de comportamentos entre o home e a muller. Mentres el nos explica a súa constante
vasalaxe e submisión á dama, esta non cede nin un chisco ás súas pretensións.
Para finalizar a
análise do contido, cómpre sinalar a aparición do tópico do insomnio
equiparable á loucura ou á morte por amor (consecuencias dun amor ingrato).
Como conclusión, podemos dicir que nos atopamos ante unha
composición pertencente ao xénero da cantiga de amor que ten un certo carácter
atípico tanto pola orixinal presentación do tema (desamor) como pola propia
estrutura (ausencia da palabra senhor).
